Tüketici Konfederasyonu (TÜKONFED) Bankacılık Komisyonu Başkanı Hüseyin Ölmez gerek bankaların gerekse vatandaşın banka işlemlerini kolaylaştıran, bankaların maliyetlerini düşüren makinalar olan ATM’lerde görülen para sıkışma olaylarını değerlendirdi. Başkan Ölmez, tarihi gelişimi içerisinde sadece para yatırma, çekme işlemi değil pek çok bankacılık işlemi yapan ATM’lerin genellikle ileri teknoloji kullanan, para sayan, sahte paraya karşı önlem alan hassas program ve cihazlara sahip olduğunu söyledi.
“MAKİNALARDA KULLANILAN BANKNOT PARALAR YIPRANIYOR”
ATM’lerde meydana gelen arızalara zemin hazırlayan faktörleri da ele alan Başkan Ölmez, “Günümüzde gerek bu cihazların kullanımdan kaynaklanan sorunları ‘hassasiyetlerini yitirmeleri’ ve bu makinalarda kullanılan banknot paraların yıpranması nedeniyle, ‘para sıkışması’ olarak adlandırılan sorunlara neden olmaktadır. ATM makinaların genel çalışma sistemi, ATM kullanıcıları hesaplarına bankanın merkez bilgisayarlarında kayıtlı yer alan kart veya kimlik bilgileri ile oluşur. Bu husus Banka tarafından onaylandıktan sonra, ATM ilk kaydını işlem yapan adına gerçekleştirir” dedi.
“ÇÖZÜME YER VEREN BİR YASAL DÜZENLEME YOKTUR”
Para sıkışmasına neden olan, para yatırma ve çekme işlemlerindeki işlem akışına değinen Başkan Ölmez, “Paralarımız yatırdığımız, çektiğimiz daha sonrasında paralarımızın sayıldığı, kontrol edildiği bölümdür. Tüm bu işlemler yüksek hassasiyetli sensörler kullanılarak gerçekleştirilir. Her bir işlemin eksiksiz bir kaydı, bir RTC cihazı yardımıyla ATM tarafından tutulur. Bu aşama, şikayetlere neden olan, ‘para sıkışması’ olayının olduğu, şikayetlerin ortaya çıktığı noktadır. Mevzuatımızda para sıkıştırması veya ATM’nin başka hataları nedeniyle çözüme yer veren bir yasal düzenleme yoktur. Bu nedenle, bu konudaki şikayetlerin karar bağlanması bazen yılları aşan zaman almaktadır” diye konuştu.
“PARA ANLIK OLARAK İDARE MERKEZLERİNDE İZLENİYOR”
Bankamatiklerdeki para koyma işlemlerinde genellikle para sayımının yapıldığını ve makinadaki paranın anlık olarak sistem tarafından idare merkezlerinde izlendiğini söyleyen Başkan Ölmez, “Bu nedenle sıkışan bir paranın saptanması en fazla 1 hafta zaman almalıdır. Makine çekilen ve yatırılan paraları kupür dökümüyle ve işlem yapanın adıyla kayıt etmektedir. Para sayımında ortaya bir fark çıkması ve bu farkın şikayetçiyle ilgili olduğu tartışmasızdır” şekline konuştu.
“GÜNLÜK İŞLEM LİMİTİNE UYGUN DAVRANMALIDIR”
Para sıkışması olayı ile karşılaşan vatandaşların yapması gerekenlere de değinen Başkan Ölmez, şöyle devam etti; “Bankamatiğe işlem yapmak yani para çekmek veya yatırmak amacıyla giden vatandaş öncelikle, ATM üzerindeki uyarıları okumalıdır. ATM’de belirtilen günlük işlem limitine uygun davranmalıdır. Önlem olarak para yatıracak vatandaş, yatıracağı paranın kupürlerini sayarak not almalıdır. Para sıkıştıran vatandaş hemen zaman yitirmeden bankanın müşteri hizmetlerini telefonunu aramalı, bankamatiğin nerede olduğunu belirtmeli, kiminle saat kaçta konuştuğunu not almalıdır.”
“KAMERA KAYITLARININ SİLİNMEMESİNİ TALEP EDİN”
Para yatırma ya da para çekme işlemi sırasında sıkıntı yaşanan bankamatiğin şube dışında olması durumunda yapılması gerekenlere de açıklamalarında yer veren Başkan Ölmez, “Hemen banka şubesine girerek görevlilere bilgi vermeli, eğer müşteri hizmetlerini aramadıysa şubeye yazı ile başvurarak, başvurduğunu kanıtlamalı. Her iki durum da bankamatikte bulunan, kamera kayıtlarının silinmemesini talep edip kayıtlara geçirilmeli” ifadelerini kaydetti.
“TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE MÜRACAAT EDİLMELİ”
Mağduriyetler sonrası bankaların tutumlarına da dikkat çeken Başkan Ölmez, şöyle konuştu; “ATM’lerde sıkıntı yaşanması halinde aynı gün saptanacak işlemde maalesef bankalar müşterileri oyalamaktadır. Bu nedenle bankalar, 15 gün içinde olumlu cevap vermezse Tüketici Hakem Heyeti’ne müracaat edilmelidir. Tüketici Hakem Heyeti’ne müracaatlar sırasında bankadan o günkü kamera kayıtları, ATM sayım tutanağı da talep edilmeli. Yatırılan paraların kupür dökümü de alındıysa, dilekçe içeriğinde bu da belirtilmelidir.”
Haber: Duygu TEKİN