“Basın Sektörü Nefes Alamıyor”

Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik kriz ortamı, basın sektörünü nefessiz bırakıyor. Antalya Gazeteciler Cemiyeti’nden yapılan açıklamada,”Asgari ücret artışı memnuniyet vericidir ancak benzer iyileştirmeler basın işletmeleri için sağlanmazsa basın mensupları çalışacak kurum bulamayacaktır” denildi.

Ülkemizde hüküm süren ekonomik krizin gün geçtikçe derinleşmesi, bütün sektörlerde olduğu gibi basını da nefessiz bırakmış durumda. Özellikle döviz kurundaki aşırı artışın maliyetleri artırmasının ardından, asgari ücrete yapılan zammın getireceği yük basın işletmelerinin içinde bulunduğu krizi derinleştirdi. 29 Kasım 2021 tarihli “AGC’den acil önlem çağrısı” başlıklı bir açıklama yayınlayan Antalya Gazeteciler Cemiyeti,  son gelişmeler ışığında basının içinde bulunduğu sıkıntıları Türkiye çapında gündeme getiren Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu (TGK) açıklamasına da destek verdi.

Artan maliyetler yayın durdurmaya zorluyor

Gazete maliyetlerini oluşturan kâğıt, kalıp ve mürekkep başta olmak üzere tüm malzemelerin döviz cinsinden fiyatlarının arttığına dikkat çeken Antalya Gazeteciler Cemiyeti Yönetim Kurulu, şu görüşleri dile getirdi: “Doların son bir yılda yüzde 100’den fazla armasının yanı sıra, basın kuruluşlarının girdileri de Dolar bazında yüzde 75’lere dayanan oranda arttı. Toplam artış daha önce de belirttiğimiz gibi yüzde 200’ü aştı. Özellikle Anadolu basını artık nefes alamaz duruma geldi. Gerekli destekler sağlanmaz ve Basın İlan Kurumu (BİK), ilan bedellerini bir an önce artırmazsa 2022 yılında geçerli olacak asgari ücretteki artışın da etkisiyle yüzlerce yerel medya kuruluşu kapanacak, binlerce medya çalışanı işsiz kalacaktır. Asgari ücret artışı memnuniyet vericidir ancak benzer iyileştirmeler basın işletmeleri için sağlanmazsa basın mensupları çalışacak kurum bulamayacaktır” Antalya Gazeteciler Cemiyeti’nin de çatı örgütü olan Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu (TGK) açıklamasında ise basın kuruluşlarının sorunları ve çözüm önerileri 13 maddede özetlendi.

TGK’nın önerdiği önlemler paketi şöyle:

1) Basın İlan Kurumu (BİK)’nun aracılık ettiği resmi ilanlar yerel gazeteler için yaşamsal önem taşıyor. Ancak, Hükümet kanadının 12 temsilcisi atanmadığından, Kasım 2021 tarihi itibariyle Basın İlan Kurumu Genel Kurulu yaklaşık bir yıldır toplanamıyor. Genel Kurul en kısa sürede toplanmalıdır. Genel kurulun toplanamaması halinde de, hak kaybı yaşanmaması için yeni fiyat tarifesini BİK Yönetim Kurulu belirlemeli ve Cumhurbaşkanlığına sunmalıdır. Artış kararı verilirken, dolar artışı ve enflasyon oranı dikkate alınarak fiyat yükseltilmeli, yeni fiyatlar 1 Ocak itibariyle uygulanmalıdır. Resmi ilan fiyat tarifesi sütun santim fiyatı, satış sayısı 50 binin altındaki gazeteler için en az 35 TL olmalıdır. Satışı 50 binin üzerinde olan gazeteler için de bunun paralelinde fiyat belirlenmelidir.

2) Acil önlemler kapsamında başta gazete kâğıdı olmak üzere sektörde kullanılan tüm sarf malzemelerinde KDV sıfırlanmalı, uzun vadede Türkiye kâğıtta dışa bağımlılıktan kurtulmalı ve SEKA gibi kâğıt fabrikaları yeniden kurulmalıdır.

3) Medya sektöründe faaliyet gösteren gazete, televizyon, radyo ve kurumsal internet haber siteleri için kamu bankalarınca “kredi” sağlanmalıdır. Ayrıca KOSGEB, İŞKUR veya Hazine tarafından zor durumdaki medya kuruluşlarına hibe verilmelidir.

4) Medya kuruluşlarının birikmiş SGK ile diğer vergilerinde indirim yapılmalı, indirim sonrası hesaplanacak borç taksitlendirilmelidir.

5) Yargı paketi kapsamında TBMM’de yapılan değişiklik geri alınmalı, icra ve iflas ilanlarının eskiden olduğu gibi tam kapsamlı yayınlanması ve icra müdürlerinin keyfiyetine bırakılmaması için Adalet Bakanlığınca genelge yayınlanmalı ve ardından yasal düzenleme yapılmalıdır. Bu düzenleme ile Kamu İhale Mevzuatı’nda olduğu gibi eşik değerler sistemi getirilerek, bu alandaki gri alanlar ortadan kaldırılmalı, icralık vatandaş ile gazetelerin ortak menfaatine bir sistem hayata geçirilmelidir.

6) Televizyon kuruluşlarından alınan uydu bedellerinde indirim yapılarak TL’ye çevrilmeli, taksitlendirilmeli, RTÜK payları düşürülerek, bir süre alınmamalıdır. Zorunlu yayınlanan kamu spotları ücretlendirilmelidir.

7) Yerel basın kuruluşları, belediyeler ve kamu kurumları tarafından ilan ve reklamlarla desteklenmeli; THY, Vakıfbank, Ziraat Bankası, Halkbank ve diğer kamu kurumu ilanları yerel medyaya yönlendirilmeli, ayrıca bakanlıklar ücretli kamu spotu ve zorunlu yayın desteği vermeli. Bu kapsamda, yerel yönetimlerin meclis tutanaklarının tüm il ve ilçelerde yerel gazetelerde yayınlanması sağlanmalıdır.

8) Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nde yer alan tasarruf tedbirleri kapsamında kamu kurumlarına getirilen yerel basına abone olunmama uygulamasına son verilmeli, reklam ve ilan verme kısıtlaması kaldırılmalıdır.

9) Ülkemizde faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarının ve meslek örgütlerinin Genel Kurul ilanları ile Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu’nun çağrı ilanları, eskisi gibi zorunlu olarak yerel gazetelerde yayınlanmalıdır.

10) Tüm RTÜK ödemeleri en az bir yıl ötelenmeli, mevcut borçların faizleri sıfırlanarak 72 aya varan vade ile yapılandırılmalıdır.

11) Gazete, radyo-televizyonlar ya da dijital mecra ayırımı yapılmaksızın tüm medya sektörünün sarf malzemelerinde KDV sıfırlanmalıdır.

12) Gazete, radyo-televizyonlar ya da dijital mecra ayırımı yapılmaksızın tüm medya sektörüne indirimli enerji desteği sağlanmalıdır.

13) Gazeteler, radyo-televizyonlar ile internet sitelerinin düzenleme, denetleme ve destekleme esasına göre ele alındığı bir sistem oluşturulmalı, İlan Kurumu tesis edilmeli, Hazine, KOSGEB, İŞKUR ve Kalkınma Ajansı Destekleri 17. Madde uyarınca ele alınmalıdır.