Antalya, 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nı büyük bir coşkuyla kutlamaya hazırlanıyor. Antalyalı vatandaşlar Cumhuriyet kutlamaları Antalya Valisi Ersin Yazıcı ve Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek ile 10:00’da Cumhuriyet Meydanında yapılacak olan törenle kutlamalara başlayacak. Antalya Büyükşehir Belediyesi, Cumhuriyet’in 99. yılı 400 metrelik dev Türk bayrağı eşliğinde fener alayı ve Sefo konseriyle kutlayacak. Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek, Antalyalıları ve özellikle gençleri bu coşkuya katılmaya davet etti.
Cumhuriyet’in 99. Kuruluş yıl dönümü kapsamında yapılan 29 Ekim etkinlikleri Antalya’nın yanı sıra ilçelerinde de coşku ile kutlanacak. İlçelerde düzenlenen etkinlik ve 29 Ekim kutlamaları vatandaşların yoğun ilgi göstereceği bekleniyor. Antalya büyükşehir Belediyesi Cumhuriyet kutlamaları kapsamında Sefo’yu, Konyaaltı Belediyesi ana hizmet binası önünde Ceylan Ertem’i, Döşemealtı Belediyesi Melek Mosso’yu, Manavgat Belediyesi Zeynep Bastık’ı, Alanya Belediyesi ise Ozan Doğulu ve Altay’ı davet etti.
Antalya Büyükşehir Belediyesi Başkanı Muhittin Böcek, “Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün bizlere armağanı olan Cumhuriyet’imizin 99. yılını fener alayı ve Sefo konseriyle her yıl olduğu gibi büyük bir heyecanla kutlayacağız. 400 metrelik dev Türk bayrağını büyük bir coşkuyla taşıyacağız. Tüm hemşehrilerimi ve Cumhuriyetimizin bekçileri gençlerimizi özellikle 29 Ekim’de bu coşkuya ortak olmaya davet ediyorum” dedi.
BAYRAMIN KABUL EDİLMESİ
29 Ekim 1923'te TBMM, Teşkilât-ı Esasiye Kanunu (1921 Anayasası)'nda yaptığı değişiklikle, devletin yönetim biçimini cumhuriyet olarak ilan etmiştir. Aynı gece bu ilan, atılan 101 pare top ile kutlanmıştır. 1924 yılında ise cumhuriyetin ilanı şenliklerle kutlanmıştır.
2 Şubat 1925'te, Hariciye Vekaleti'nce (Dışişleri Bakanlığı) düzenlenen bir kanun teklifinde 29 Ekim'in bayram olması önerildi. Bu teklif Meclis Anayasa Komisyonu tarafından incelenmiş ve 18 Nisan'da karara bağlanmıştır. 19 Nisan'da ise teklif TBMM tarafından kabul edildi. 628 sayılı bu kanun ile 29 Ekim, 1925'ten itibaren ülke içinde ve dış temsilciliklerde bayram olarak kutlanmaya başladı.
CUMHURİYET NE ZAMAN İLAN EDİLDİ?
Mustafa Kemal Paşa 19 Mayıs 1919'da Osmanlı hükümeti tarafından, bölgede düzeni sağlaması için devletinin bir gemisi ile Samsun'a gönderilmiştir. Ülkenin çoğu ilinde kongreler düzenlemiş ve "Tek bir egemenlik var, o da milli egemenliktir. Milletin egemenliğini, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır." ilkesiyle, yurdun her tarafından gelen ulus temsilcilerini 23 Nisan 1920 günü Ankara'da Büyük Millet Meclisi'nde toplamıştır. Meclis Mustafa Kemal Paşa'yı 'Meclis Başkanı' seçmiştir. Mustafa Kemal Paşa'nın önderliğinde Büyük Millet Meclisi, Türk Kurtuluş Savaşı'nı başlatmıştır. Halk ve düzenli ordular düşman kuvvetlerine karşı savaş vermiş, omuz omuza mücadele etmiştir. Kurtuluş Savaşı'nın zaferle sonuçlanmasının ardından TBMM 1 Kasım 1922'de saltanatı kaldırmıştır. Padişah Vahdettin, 'vatan haini' ilan edilmiş ve yurdu terk etmiştir.
24 Temmuz 1923 günü İsviçre'nin Lozan şehrindeki Lozan Üniversitesi'nde, Türkiye Büyük Millet Meclisi temsilcileri ile İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Romanya, Bulgaristan, Portekiz, Belçika, SSCB ve Yugoslavya temsilcileri Lozan Barış Antlaşması'nı imzalamıştır. Bu antlaşma ile yeni bir devletin temelleri atılmış fakat devletin yönetim biçimi henüz belirlenmemiştir.
İkinci dönem Büyük Millet Meclisi, 11 Ağustos'ta ilk toplantısını yapmıştır ve 13 Ekim'de Ankara, başkent ilan edilmiştir. Bu dönemde Atatürk, egemenliğin ulusa dayandığı bir sistem olan cumhuriyet yönetiminin ilanı için hazırlıklar yapmaya başlamıştı. Atatürk 28 Ekim akşamı yakın arkadaşlarını Çankaya'da yemeğe çağırmış ve "Yarın cumhuriyeti ilan edeceğiz," demiştir.
29 Ekim günü Atatürk, milletvekilleri ile görüştükten sonra taslağı hazırlanan "Cumhuriyet" önergesini Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne vermiştir. Meclis önergeyi kabul etmiştir ve böylece Türkiye Devleti'nin yeni yönetimi biçimi Cumhuriyet, yeni ismi "Türkiye Cumhuriyeti Devleti" olarak belirlenmiştir. Atatürk, kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı olmuştur. Halk da cumhuriyetin ilanını sevinç ve coşku ile karşılamıştır.
Ayşem SİCİM
28.10.2022 14:41:38