Sütçüler Zam Bekliyor

Antalya Sütçüler Yoğurtçular ve Dondurma İmalatçılar Esnaf Odası Başkanı Bahattin Ekin, çiğ süt fiyatlarında artış yaşanmamasını eleştirdi.

 15 Kasım 2019’da Ulusal Süt Konseyi çiğ sütün litre fiyatını 2 lira 30 kuruş olarak belirledi. O tarihten bu yana tüm girdiler artış gösterirken çiğ sütün fiyatında bir değişiklik olmadı. Piyasa şartlarının 10 ay öncesine göre çok değiştiğini belirten üreticilerse zarar etmekten dert yandı. Geçtiğimiz yılın Eylül ayında Ulusal Süt Konyesi tarafından paylaşılan verilere göre;  Akdeniz Bölgesi’nde 1 litre çiğ sütün üreticiye maliyeti 1 lira 71 kuruş. Aradan geçen 10 aylık zaman diliminde başta yem olmak üzere tüm kalemlere zam gelirken çiğ sütün fiyatında bir artış açıklanmadı.  Bu nedenle süt üreticileri döviz kuru nedeniyle artan maliyetleri karşılayamaz oldu. 

 Mevcut şartlarda üretimi sürdürmenin mümkün olmadığını ifade eden Başkan Ekin, “Aradan geçen 11 aylık dilimde tüm girdilerimiz kat be kat artış gösterdi. Yem fiyatları iyiden iyiye artış gösterdi. Sadece son 3 ayda raptiye buğday samanı yüzde 87, raptiye kuru yonca yüzde 29, raptiye 23 HP süt yemi yüzde 17 arttı. Yemlerin neredeyse yarısı yurtdışından ithal ediliyor. Döviz arttıkça ödediğimiz para artıyor. Süt/Yem Paritesi 1'lere geldi. Yine ilaç masraflarımız yüzde14 yükselirken kimyasal ve medikal girdilerimizde de büyük artışlar yaşandı. Süt maliyetinin altında satılıyor. Yemciler, sanayiciler ve marketler ürünlerine istediği gibi zam yapıyor. Üretici böyle gitmesi halinde anaç hayvanları kesime gönderebilir. Ulusal Süt Konseyi’nin hızlı bir şekilde toplanması ve süt fiyatına zam yapması gerekmekte. Çiğ sütün fiyatı asgari yüzde 17 oranında zamlanmalı. 2 lira 30 kuruş olan referans fiyatın en az 2 lira 70 kuruş olarak revize edilmeli ki çiğ süt üretimi sürsün” diye konuştu.

Çiğ süt fiyatlarına yapılacak zammın sadece Ulusal Süt Konseyi, Merkez Birliği ve Tarım Bakanlığı’nın elinde olmadığını hatırlatan Ekin, “Gıda Komitesi’nin vereceği karar üreticinin beklentisinin gerçekleşip-gerçekleşmeyeceğini netleştirecekti. Gıda Komitesi geçtiğimiz günlerde toplandı. Toplantıdan beklediğinimz karar çıkmadı. Çiğ süt referans fiyatını artıracak bir karar açıklanmadı. Sektörün beklentisi en az 3 liraydı. Gıda Komitesi toplantısında ilgili bakanlıklar çiğ süt referans fiyatının artırılması halinde yıl sonu enflasyonunun yüksek çıkacağını düşünerek priminin artırılması yönünde karar vermişler. Ancak prim artışı da 2020 bütçesinde aşım olduğu için gerçekleşemiyor. Pirim artışı için önümüzdeki yılın bütçesinin kabul edilmesi beklenecek. Yani çiğ süte uzun bir süre daha zam yok gibi görünüyor” değerlendirmesinde bulundu.

Süt fiyatlarının belirlenmesiyle ilgili oluşturulan komisyonlarda yapısal değişikliklerin yapılması gerektiğini aktaran Ekin,“Bizler sahada olan insanlar olarak, gece-gündüz demeden hayvanlarla ilgilenenler olarak ürettiğimiz ürünün fiyatını belirleyemiyoruz. Yemi alan biziz, veren biziz, hayvanın sağlığıyla ilgilenen biziz, temizliğini yapan biziz, sütü sağan biziz ama fiyat konusunda bize danışılmıyor. Sütün fiyatı uzun yıllarca Ulusal Süt Konseyi tarafından belirlenirdi. 2 yıldır Gıda Komitesi fiyatı belirler oldu. Ulusal Süt Konseyi’nden sektörün önde gelen isimlerinden bir arkadaş istifa etti. Niye istafa etti? Çünkü Gıda Komitesi bizi temsil edemiyor, haklarımızı savunamıyor.  Kurulların, komisyonların yönetim kurulunda bulunanların çoğunluğunu bir ineği bile yok.  Yem nerden alınır, kaça alınır, hayvan nasıl bakılır, kaç para masraf edilir konularında doğal olarak bilgileri de yok. Ama ne hikmetse çiğ sütün fiyatının belirlenmesinde söz sahibiler” diye konuştu.

Yapılan yanlışların faturasını üreticilerin ödediğini belirten Ekin, “Böyle bir yapılanma ve uygulama dünyada yok. Üretici, ürettiği ürünün fiyatını belirleyemiyor.  Ulusal Süt Konyesi, Türkiye Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği,Hayvancılık Kooperatifleri ve Türkiye Süt Üreticileri Birliği’nden oluştu.2009’da yaşanan yönetmelik değişikliğiyle işler değişmeye başladı. Uzun yıllarca çiğ süt referans fiyatını belirleyen ve açıklayan Ulusal Süt Konseyi 2018’de yayımlanan Çiğ Sütün Sözleşmeli Usulde Alım Satımına İlişkin Yönetmelikte yapılan değişiklikle geri planda kalmaya başladı. Çiğ süt tavsiye fiyatı ilan edilmeden önce Gıda Komitesi’nin görüşünün alınması şartı koşuldu.

Çiğ süt referans fiyatını üreticinin olmadığı Gıda Komitesi belirliyor ve üretici, sanayici, tüccar, üniversite, devlet temsilcilerinin yer aldığı Ulusal Süt Konseyi’ne bunu kamuoyuyla paylaşın deniliyor. Ulusal Süt Konseyi’nin yetkileri elinden alındı. Yetkileri elinden alınarak işlevsiz hale getirilen, içi boşaltılan Ulusal Süt Konseyi’nin tekrar eski formuna kavuşturulması gerekiyor. Çünkü Gıda Komitesi sektörü bir çıkmaza doğru sokuyor. Eğer bu şekilde devam ederse üretici zarar ettiği için elindeki hayvanları kesime sokar. Bunun faturası ekonomimize olumlu yansımaz. Süt ve süt ürünlerinde ithalata bağlı olmak istemiyorsak, üreticilerini sesine mutlaka kulak verilmeli” diyerek sözlerini noktaladı.
Veli AKOĞLU