Başkan Çetin’den Ekim Ayı Enflasyonu Değerlendirmesi

">Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) ve Batı Akdeniz Ekonomisini Geliştirme Vakfı (BAGEV) Yönetim Kurulu Başkanı Davut Çetin, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Ekim ayı enflasyon verilerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Açıklamasında enflasyonu ekonomide verimliliği düşüren, kaynakların spekülatif alanlara kaymasını sağlayan, gelir dağılımını bozarak sosyal ahlakı ve sosyal barışı tehdit eden ciddi bir sorun olarak tanımlayan Başkan Çetin, ekonomide bir dönemlik yüksek büyüme için enflasyona razı olmak hatasına düşülmemesi gerektiğini vurguladı.

Başkan Çetin açıklamasında şunları kaydetti:

2021 Ekim ayı enflasyonu bir önceki aya göre TÜFE’de %2,39, Yİ-ÜFE’de %5,25 olarak açıklanmıştır. Yıllık enflasyon ise tüketici fiyatlarında %19,89, yurt içi üretici fiyatlarında %46,31 olmuştur.

415 maddeden 331’inin fiyatı yükseldi

TÜK verilerine baktığımızda, TÜFE endeksinde kapsanan 415 maddeden 331’inin fiyatının yükselmiş olduğunu, enflasyon artışında buğday-bulgur ve unlu mamuller, giyim, ev eşyaları, sigara, odun ve kömür, akaryakıt fiyatlarındaki artışların belirleyici olduğunu görüyoruz.

Yıllık enflasyonun giyimde %8’de, kira artışında %12’de kalması, Ekim ayında otomobil fiyatlarında artış görülmemesi enflasyon hesaplaması konusunda soru işaretleri doğmasına yol açmıştır.   

Üretici enflasyonu endişeleri artırıyor

Üretici enflasyonunun yeniden artışa geçerek aylık %5,25, yıllık %46,31 düzeyine gelmesi de enflasyon endişelerimizi artırmıştır.  Üretici enflasyonu petrol ürünleri, doğal gaz, gıda, tekstil, metal fiyatları kaynaklı olarak yükselmiştir. Merkez Bankası’nın döviz kuru artışını tetiklemesi, girdi maliyetleriyle birlikte enflasyonun yeni bir ivme kazanmasına neden olmuştur.

Beklentileri yönetecek bir hedef çıpası gerekiyor

Sonuç olarak 2021 yılına enflasyonun tek haneye düşürülmesi hedefiyle girdiğimiz halde şimdi %20 bandına yerleşen bir enflasyonla karşı karşıyayız. Pandemi etkilerine, temel gıda ve enerji fiyatlarında artışa rağmen yıllık enflasyon G20 ülkelerinde %4,6, Avrupa Birliği’nde %3,6, ABD’de %5,4, Japonya’da %0,2, Endonezya’da %1,6 düzeyindedir. Dünyada yalnızca 11 ülkede enflasyon %20’nin üzerindedir ve bu ülkeler çoğunlukla Afrika ülkesidir. Enflasyon, bir ekonomide verimliliği düşüren, kaynakların spekülatif alanlara kaymasını sağlayan, gelir dağılımını bozarak sosyal ahlakı ve sosyal barışı tehdit eden ciddi bir sorundur.Türkiye’nin gelişmiş ülkeler arasına girememesinde Osmanlı döneminden bu yana 500 yıldır önlenemeyen yüksek enflasyon faktörü de rol oynamıştır. 2005-2015 döneminde gerçekleşen tek haneli enflasyon kazanımının korunamaması ve yeniden yüksek enflasyon ekonomisine dönüş, beklentilerin kalıcı olarak bozulması ve ekonomide yapısal zayıflık risklerini beraberinde getirmektedir. Döviz kuru artışı ve enerji fiyatları enflasyon baskısını devam ettirirken beklentileri yönetecek bir hedef çıpası kalmamıştır. Bu nedenle ekonomide bir dönemlik yüksek büyüme için enflasyona razı olmak hatasına düşülmemeli, para ve maliye politikaları, özellikle Merkez Bankası kararları tekrar gözden geçirilmelidir. 

Batı Akdeniz’de enflasyon

Bölgemizdeki TÜFE oranı, aylık %2,42, on aylık %18,14 ve yıllık bazda %22,53 olarak gerçekleşmiştir. Enflasyonun aylık, on aylık ve yıllık bazda Türkiye ortalamasının üzerinde olduğu görülmüştür. Bölgemiz enflasyonunda giyim kalemi verileri TUİK Türkiye ortalamasına göre daha gerçekçidir. Bu oranlara göre Antalya, Isparta ve Burdur illerini kapsayan TR61 Batı Akdeniz Bölgesi, 26 bölge arasında aylık bazda 20. sırada, on aylık bazda 4. sırada, yıllık bazda ise 6. bölge konumunda yer almıştır.

Bölgemizde ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre sırasıyla en yüksek artış %9,59 ile giyim ve ayakkabı, %5,95 alkollü içecekler ve tütün ile %3,16 ile ulaştırma harcama gruplarında olmuştur.

Yıllık enflasyonda ise en yüksek artış  %29,17 ile gıda ve alkolsüz içecekler, %26,80 ile ev eşyası ve %25,31 ile ulaştırma gruplarında olmuştur.