Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) ve Batı Akdeniz Ekonomisini Geliştirme Vakfı (BAGEV) Başkanı Davut Çetin, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Eylül ayı enflasyon verilerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) ve Batı Akdeniz Ekonomisini Geliştirme Vakfı (BAGEV) Başkanı Davut Çetin, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Eylül ayı enflasyon verilerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Yüksek enflasyonun gelir dağılımını bozucu, ekonomide belirsizlik ve verimsizlik yaratan etkisine vurgu yapan Başkan Çetin, gelinen durumun daha etkili para ve maliye politikalarının gerekliliğini ortaya koyduğunu söyledi.
Başkan Çetin açıklamasında şunları kaydetti:
"TÜİK, 2021 Eylül ayı enflasyonunu TÜFE'de %1,25, Yİ-ÜFE'de %1,55, yıllık enflasyonu ise tüketici fiyatlarında %19,58, yurt içi üretici fiyatlarında %43,96 olarak açıklamıştır.
415 maddeden 318'inin ortalama fiyatı arttı
TÜFE artışında mobilya ve su gibi ürünleri kapsayan ev eşyası ve konut grupları fiyat artışları, Yİ-ÜFE artışında gıda, petrol, metal, elektrik, tekstil fiyatları etkili olmuştur.
TÜFE endeksinde kapsanan 415 maddeden 318'inin ortalama fiyatı artmış, en yüksek artış %5,15 ile eğitim grubunda gerçekleşmiş, bunu %3,33 ile ev eşyası, %2,34 ile konut grupları izlemiş, giyim ve ayakkabı grubunda ise %0,16 oranında düşüş gözlenmiştir. Eylül ayında en yüksek artış gösteren ürün %33,72 ile kömür olurken bu ürünü %30,46 ile kıvırcık ve %29,52 ile ulaşım servis ücreti izlemiştir.
Sebze-meyve, enflasyonu azaltıcı etki yaptı
TÜİK'e göre mevsim geçişine rağmen sebze-meyve ve giyim fiyatları Eylül ayında gerilemiş ve enflasyonu azaltıcı etkide bulunmuştur. Sebze ve meyve fiyatlarının Eylül ayında %3, giyim fiyatlarının binde 2 oranında azaldığı görülmektedir. Yine TUİK'e göre ekmek, bakliyat fiyatları artarken kuzu eti, zeytinyağı, süt ürünleri fiyatlarında Eylül ayında düşüş kaydedilmiştir.
Kira artışları henüz enflasyona yansımadı
Tarımda ve giyimde mevsimlik ürün geçişi, ayrıca son aylarda kamuoyunda çok tartışılan kira artışları henüz enflasyona yansımamıştır. TUİK enflasyon sepetinde yıllık kira artışı %12'dir. Ayrıca, geçtiğimiz Temmuz ayından bu yana devam eden bazı sektörlerdeki indirimli KDV uygulamasının sona ermesi önümüzdeki süreçte yeni fiyat artışları yaşanmasına neden olabilir.
Çekirdek enflasyon yükseldi
Enflasyon, Merkez Bankası ve uzmanların beklentilerinin üzerinde gerçekleşmiş, çekirdek enflasyonda düşüş beklentisi de gerçekleşmemiş, çekirdek enflasyon yükselmiştir. Bu ortamda Merkez Bankasının faiz indiriminde aceleci davranması enflasyon beklentilerinin bozulması riskini beraberinde getirmiştir. Bu nedenle enflasyonun sonuçları ve nedenleri konusunda uzun zamandır söylediklerimizi maalesef tekrarlamak zorundayız. Enflasyon, kısa dönemde bazı sektörlerde canlanma yaratır görünse de enflasyonla büyüme kısa vadeli bir yanılgıdır. Enflasyon gelir dağılımını bozarak, ekonomide belirsizlik ve verimsizlik yaratarak orta vadede büyümeye de olumsuz etkide bulunur.
Enflasyonun nedeni üretici ve tüccarlar değil
Ayrıca enflasyonun nedeni Toptancı Haller, üreticiler veya tüccarlar değil, arz-talep dengesizliği, maliyet artışları ve beklenen enflasyonun artmasıdır. Serbest piyasa ekonomisinde hiç kimse yüzlerce üründe aynı anda fiyat artışını iradi olarak gerçekleştiremez. Dünyada enerji maliyetleri, ülkemizde de enerji fiyatları artarken bu konularla zaman kaybetmemeli, güven tesisine önem vermeliyiz. Enflasyonda durum, daha etkili para ve maliye politikası önlemlerinin gerekli olduğunu göstermektedir.
Batı Akdeniz enflasyonu
Bölgemizdeki TÜFE oranı, aylık bazda % 1,25, dokuz aylık bazda %15,35 ve yıllık bazda %22,47 olarak gerçekleşmiştir.
Bölgemizde ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre sırasıyla en yüksek artış %2,83 ile "ev eşyası", %2,32 ile "konut" ve %2,08 ile "ulaştırma" harcama gruplarında olmuştur. Dikkat çekici husus, giyim enflasyonunun Türkiye ortalamasından farklılaşmış olmasıdır. Bölgesel fiyat toplama farklılıklarından kaynaklanabilecek bu durumun önümüzdeki aylarda azalmasını bekliyoruz.
Bölgemizde enflasyon aylık bazda Türkiye ortalaması ile aynı kalırken, dokuz aylık ve yıllık bazda Türkiye ortalamasının üzerinde olduğu görülmüştür. Bu oranlara göre Antalya, Isparta ve Burdur illerini kapsayan Batı Akdeniz Bölgesi, 26 bölge arasında aylık bazda on ikinci, dokuz aylık bazda ve yıllık bazda ise ikinci sırada yer almıştır."
