Başkan Çetin’den Mayıs Ayı Enflasyon Değerlendirmesi

Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) ve Batı Akdeniz Ekonomisini Geliştirme Vakfı (BAGEV) Yönetim Kurulu Başkanı Davut Çetin, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Mayıs ayı enflasyon verilerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Üretici maliyetlerindeki artışa dikkat çeken Başkan Çetin, maliyet artışının ilerleyen dönemlerde ister istemez tüketici fiyatlarına da yansıyacağını söyledi. 

Başkan Çetin açıklamasında şunları kaydetti:

TÜİK, 2021 Mayıs ayı enflasyonu Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)’de yüzde 0,89, Yİ-ÜFE (Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi)’de yüzde 3,92, yıllık enflasyon ise tüketici fiyatlarında yüzde 16,59, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 38,33 olarak açıklamıştır.

Talep baskısı ve yaş meyve sebze fiyatlarındaki düşüş tüketici enflasyonunu sınırladı

Tüketici enflasyonundaki artışın kapanma döneminde talep baskısı, meyve ve sebze fiyatlarında düşüş sonucunda sınırlı kaldığını görüyoruz. Yaş meyve ve sebzede gerek kapanma süreci gerekse ihracatta yaşanan sorunlar fiyatlarda sert düşüşlere yol açmıştır.

TÜFE aylık artışında yaş meyve ve sebze dışında kalan, et, yağ, patates, bakliyat gibi gıda ürünleri, mevsimlik giyim, akaryakıt ve motorlu taşıt ve ev eşyası fiyatlarındaki artışlar etkili olmuş, en yüksek artış yüzde 3,97 ile “giyim ve ayakkabı” grubunda gerçekleşmiştir. Mayıs ayında en yüksek artış gösteren ürün yüzde 41,57 ile patates olurken bu ürünü yüzde 36,37 ile havuç ve yüzde 29,46 ile şehirlerarası otobüs bileti izlemiştir. En fazla düşüş ise yüzde 50,94 ile sivri biber, yüzde 45,52 ile çarliston biber ve yüzde 34,90 ile taze fasulyede olmuştur. Yıllık enflasyon artışında ise otomobil, televizyon, yurtiçi tur fiyatları kalemleri rekor düzeylere ulaşmıştır.

Üretici maliyetlerinde yangın devam ediyor

Üretici maliyetlerindeki yangın ise devam etmektedir. Yİ-ÜFE’de aylık yüzde 3,92, yıllık yüzde 38,33 artış enflasyonda asıl dikkat etmemiz gereken yerdir. Mayıs ayında aylık maliyet artışları metal, ağaç ürünleri ve petrol ürünlerinde yüzde 7-yüzde 9 oranlarında gerçekleşmiştir. Yıllık artışlarda ham petrol ve doğal gaz yüzde 217 ile ilk sırada gelirken metal fiyatları yüzde 84, kâğıt, kimya, ağaç ürünleri, plastik sektörleri fiyatları yüzde 40 civarında artmıştır.

Üretici ve tüketici enflasyonu arasındaki makas, yaş sebze ve meyve, giyim, kira, sigara ve çeşitli hizmet kalemlerinde yıllık fiyat artışının sınırlı kalmasından ve iç piyasada daralmadan kaynaklanmaktadır. Fakat uzun ilerleyen dönemlerde maliyet artışı ister istemez tüketici fiyatlarına da yansıyacaktır.

Fiyat istikrarı için Merkez Bankası bağımsızlığına güven sağlanmalı

Enflasyonda artışın nedeni Merkez Bankası’nın Nisan ayında yayınladığı raporda belirttiği gibi, döviz kuru artışı ve küresel düzeyde emtia fiyatları artışıdır. Dolayısıyla enflasyonla mücadelenin birinci koşulu Merkez Bankası bağımsızlığına güveni sağlamaktır. Fiyat istikrarına kavuşmak istiyorsak artık bu konudaki tartışmaya bir son vermeliyiz.

Batı Akdeniz enflasyonu ülke ortalamasının üzerinde

Batı Akdeniz Bölgesi enflasyonu, aylık bazda yüzde 1,08, beş aylık bazda yüzde 7,16 ve yıllık bazda yüzde 18,34 olarak gerçekleşmiştir. Bölgemizde ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre sırasıyla en yüksek artış yüzde 5,11 ile “Eğitim”, yüzde 5,01 ile “Giyim ve Ayakkabı” ve yüzde 3,85 ile “Ulaştırma” harcama gruplarında, yıllık enflasyonda en yüksek artış ise yüzde 30,22 ile “Ulaştırma”, yüzde 24,91 ile “Ev Eşyası” ve yüzde 20,92 ile “Sağlık” gruplarında gerçekleşmiştir.

Bölgemizde enflasyonun aylık, beş aylık ve yıllık bazda Türkiye ortalamasının üzerinde olduğu görülmüştür. Bu oranlara göre Antalya, Isparta ve Burdur illerini kapsayan Batı Akdeniz Bölgesi, 26 bölge arasında aylık bazda on ikinci, beş aylık bazda beşinci, yıllık bazda ise üçüncü sırada yer almıştır.