Başkan Çetin’den Temmuz Ayı Enflasyonu Değerlendirmesi

Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) ve Batı Akdeniz Ekonomisini Geliştirme Vakfı (BAGEV) Yönetim Kurulu Başkanı Davut Çetin, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Temmuz ayı enflasyon verilerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Ertelenmiş talep ve kredi destekli talep canlanmasının enflasyona yansıdığını kaydeden Başkan Çetin, ”Pandeminin sektör, ürün ve il bazında arz ve talep dengelerini değiştirdiğini görüyoruz. Önümüzdeki süreçte ekonomi çarklarının daha sağlıklı dönmesi için desteklerin il, sektör, hatta ürün bazında farklılaşması gerekiyor” dedi.

Başkan Çetin açıklamasında şunları kaydetti;
“TÜİK tarafından 2020 Temmuz ayı enflasyonu bir önceki aya göre TÜFE’de %0,58, Yİ-ÜFE’de %1,02 olarak açıklanmıştır. Yıllık enflasyonun ise tüketici fiyatlarında %11,76, üretici fiyatlarında % 8,33 olarak gerçekleştiği ifade edilmiştir.
Temmuz ayında aylık olarak en yüksek artış %61,86 ile yurtiçi bir hafta ve daha fazla süreli turlar olurken, bunu %10,8 ile yumurta ve araba kiralama, %9,40 ile LPG (araba tüpü dolum) fiyatı izlemiştir. En fazla düşüşler ise %37,78 ile taze fasulye, %35,28 ile kabak ve %30,85 ile patlıcanda olmuştur.

Talep canlanması fiyat artışlarında etkili oldu
Ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artışlar %2,44 ile “ulaştırma”, %2,39 ile “çeşitli mal ve hizmetler” ve %2,38 ile “ev eşyası” gruplarında görülürken, en yüksek düşüşler %3,48 ile “giyim ve ayakkabı” ve %1,28 ile “gıda ve alkolsüz içecekler” gruplarında gerçekleşmiştir. Yıllık bazda enflasyonda en yüksek artış sırasıyla %21,90 ile “çeşitli mal ve hizmetler”, %21,78 ile “alkollü içecekler ve tütün” ve %14,17 ile “sağlık ” gruplarında görülmüştür.
Bu veriler bize tüketici fiyatlarında ertelenmiş talebin devreye girmesi ve kredi destekleriyle talep canlanmasının özellikle ulaştırma ve dayanıklı mal grubundaki fiyat artışlarında etkili olduğunu göstermektedir.

Üretici üzerindeki enflasyon baskısı devam ediyor
Yİ-ÜFE 2020 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre %1,02, bir önceki yılın Aralık ayına göre % 7,98 ve bir önceki yılın aynı ayına göre %8,33 artış olarak gerçekleşmiştir. Ham petrol ve doğalgaz %39,72, kok ve rafine petrol ürünleri %11,71, metal cevherleri %5,25 ile fiyatların en fazla arttığı alt sektörler olmuştur.
Yİ-ÜFE verileri, üretici üzerindeki maliyet enflasyonu baskısının devam ettiğini göstermektedir Diğer taraftan kur artışı ve petrol fiyatında yükseliş hem tüketici hem üretici enflasyonunu etkilemektedir.

Batı Akdeniz’de enflasyon
Bölgemizdeki TÜFE oranı, aylık %0,71, yedi aylık %6,84 ve yıllık bazda %11,66’dır. Bu oranlara göre Antalya, Isparta ve Burdur illerini kapsayan Batı Akdeniz Bölgesi’nin aylık ve yedi aylık bazda Türkiye ortalamasının üzerinde, yıllık bazda ise Türkiye ortalamasının altında olduğu görülmüştür.
Pandeminin turizme etkileri Türkiye ekonomisine de yansımaktadır
Pandeminin özellikle turizmde yol açtığı daralmanın sadece Antalya ve bölge ekonomisini değil, cari açık ve kur baskısı kanalıyla bütün Türkiye ekonomisini olumsuz etkilediğini görüyoruz.
Covid-19 pandemisi sektör, ürün ve il bazında arz ve talep dengelerini değiştirmiş ve asimetrik etkiler yaratmıştır. Bazı sektörler yüksek talep artışlarıyla karşılaşırken, turizm ve turizme bağlı sektörlerde il, hatta ilçelere göre ciddi talep daralmaları devam etmektedir. Kredi destekleriyle yüksek talep artışı gerçekleşen, fakat üretimin aynı düzeyde artmadığı sektörler maliyet artışlarını fiyatlara daha hızlı yansıtabilmektedir. Buna karşılık, tarım sektörü başta olmak üzere bazı sektörlerde maliyet artışları fiyat artışlarının üzerinde kalmaktadır.

KDV ve kira stopajı indirimleri olumlu
Dolayısıyla ekonomide çarkların daha sağlıklı dönmesi için desteklerin il, sektör, hatta ürün bazında farklılaşması düşüncemiz geçerliliğini korumaktadır. Bayram öncesinde ilan edilen KDV ve kira stopaj indirimi gibi önlemler uzun zamandır ısrarla üzerinde durduğumuz önlemlerdi. Bu tür vergi indirimleri maliyetlerin ve enflasyonun kontrolü ile sektörlerin desteklenmesi açısından yararlı olacaktır. Bu tür seçici önlemlerin geciktirilmeden genişletileceğini ümit ediyorum.”