Çeltik: SUSUZ MÜMKÜN DEĞİL

Jeoloji Mühendisleri Odası (JMO) Antalya Şube Başkanı Bayram Ali Çeltik, Akdeniz havzasının küresel ısınmadan en fazla etkilenecek bölgelerin başında geldiğini, küresel ısınma ve iklim değişikliğinin konuşulduğu bu dönemlerde tarımsa sulamanın düzenlenmesi gerektiğine dikkat çekti.

Bayram Ali Çeltik, “Bu kentin yeraltı suyu ile ilgili geçmişten bu yana bilgiler hiç bilinmiyor. Söylenen rakamlar yanlış. Doğru bilgiler olmadığı için insanlar bir takım hesaplamalar yapıyor.  Sanayide yüzde 10, evde yüzde 15, yüzde 70 tarımda su kullanımı yapılıyor, diye. Ancak ortada bir bu anlamda bir çalışma olmadığı halde neye göre açıklıyorlar bu rakamları? Yer altı suyu ile ilgili hiçbir ölçüm yapılmıyor. Yeraltı sularının hiçbirinde sayaç yok. Ne göre açıklıyorlar bu rakamları bilmiyorum. Bu çağda bu veriler hiç yakışmıyor” dedi.  

Su potansiyeline göre tarım yapılmalı

2002 - 2011 arasında yapılan ölçümlerin hala kullanıldığını söyleyen Çeltik, “Su potansiyelimiz hep aynı. Her şey değişiyor, iklim değişiyor, kullanılan yer altı suları hepsi değişiyor ama bu veriler değişmiyor. Bu açıklanan verilerin birçoğu yanlış. Resmi olmayan rakamlara göre söylüyorum tarım suyun yüzde 90’ından daha fazlasını kullanıyor.  Şimdi resmi rakamlara göre tarım suyun 75’ini kullanıyor’ diyelim; ‘şimdi eve geliyorsunuz, konutlarda yüzde 15, birde sisteme giren yüzde 50 kaçak su kullanımı var. Antalya’nın kaçak su kullanım oranı diğer illere göre biraz daha fazla. Ortalamanın üzerinde bir kaçak var. Bu jeolojik yapısından kaçak yapısından traverten yapısından kaynaklanıyor. Zemine giden suyu göremiyorsunuz. Genelde şehirlerde su yüzeye çıkar ve görürsünüz ama Antalya’da jeolojik yapısından kaynaklı olarak su boşluklar arasında kayboluyor” diye anlattı.

Evde değil tarımda su tasarrufu yapılmalı

Antalya’da, sisteme giren suyun yüzde 7’sinin evlerde kullanıldığını kaydeden Çeltik, “Yüzde 7’nin yarısından tasarruf edersiniz.  Maksimum tasarruf yüzde 3 olur. Onun için biz yönümüzü daha çok tarıma çevirmeliyiz. İnsanlar bilinçsizce tarım yapıyorlar. Biz hep olaya tersten başlıyoruz. Önce evi yapıyoruz, fidan dikmeye başlıyoruz, fidanlar büyünce su aramaya başlıyoruz. Öncesinden tarım yapacaksak su bulman gerekiyor. Potansiyel oranına bakmak gerekiyor. Bugün profesyonel firmalar bile işi tersten başlatıyor. İlk önce yatırım yapıyor sonra su aramaya gidiyorlar. Potansiyeline göre tercih yapılmamı planlama yapılmalı” dedi.

Şu an Devlet Su İşleri havzanın su potansiyeli ile ilgili verilerin tamamlamak üzere olduğunu kaydeden Çeltik, “DSİ bilimsel bir kurumumuzdur. Buradan elde edilen veriler ile tarımsal bilinçlendirme çalışmaları yapılabilir. Sudan elde ettiğimiz katma değer Afrika ülkülerinden çok daha az” diye kaydetti.

Tarımda sürdürülebilir reform lazım

Çeltik tarımsal sulama oranlarına göre ürün değişikliği yapılması gerektiğine değinerek şunları kaydetti: “Haberlerde izledim, 1 kg pamuk yetiştirmek için 12 bin kilogram su lazım. Bunun 1 ton pamuğun karşılığı 900 TL. 12 ton sunu 9 TL’lik bir pamuk için harcıyorsunuz. Bunun yerine artık pamuktan vazgeçmemiz lazım. Su ile ilgili çalışılmalı pamuk katma değeri çok daha fazla bir ürün ile değiştirilmeli. Tarımda sürdürülebilir bir reform lazım. Uzun vadeli su planlanmalı. Yoksa böyle giderse uzun vadede tarım ve turizm kenti dediğimiz Antalya’dan ‘tarım’ ifadesinin kaldırmak zorunda kalabiliriz”

Suyumuz azalıyor

Jeoloji Mühendisleri Odası Antalya Şube Başkanı Bayram Ali Çeltik, suyun canlının varlığı için önemine dikkat çekerken, “Topraksız tarım mümkün ama susuz tarım mümkün değil" dedi. Türkiye’deki su potansiyelinin yüzde 7.6’sının Antalya’da olduğunu belirten Çeltik, “Nüfusu en kalabalık 5’inci kentiz. Bitkisel üretimde önde gelen bir şehiriz ve turizm kentiyiz. Bir turistin günlük ortalama tükettiği su 600 litre. 10 dönüm muz serası günlük 70-80 ton su tüketiyor. 2 kişilik ailenin bir yılda tükettiği suyu muz serası bir günde tüketiyor. Neyi neye mal ettiğimizi iyi hesap etmemiz lazım. Geçmişte su zengini olabiliriz ama tarım, hayvancılık, turizm ve nüfusa bağlı olarak suyumuzun her geçen gün azalıyor" dedi.

MÜHÜBE TAŞKIN