Bugün sizlerle altı bölüme ayırdığımız, yrd. doç. dr. Mustafa ŞENTÜRKünBayburt ilahiyat fakültesi öğretim görevliliği zamanında uluslar arası inanç turizmi ve eshab-ı kehf sempozyumun da yaptığı tebliğin dördüncü bölümünü paylaşacağız.
2. 2. YalnızAllah'a İman Etmiş Olmaları
Ashab-ı Kehf, Allah'a tevhid üzere iman etmişlerdir. Kur'an'da gençlerin hangi peygamberin getirdiği ilkeler doğrultusunda hareket ettikleri, hangi dini kabul ettikleri belirtilmese de, bu dinin "geniş anlamıyla" İslam olduğuanlaşılmaktadır. Gençlerin imanlarına şirk karıştırmadıkları, şirki Hak'tan sapmak olarak telakki ettikleri, şirke bulaşmış toplumlarını eleştirdikleri, Lokman gibi şirki zulüm ve Allah'a iftira olarak gördükleri anlaşılmaktadır.Yine içinde yaşadıkları şirke bulaşmış toplumlarına, bu konuda herhangibir delile sahip olmamaları nedeniyle eleştiri yöneltmişlerdir. Zaten Allah da gençlerinhidayet bilinçlerini artırdığını belirtmektedir.
2. 3. Allah'tan Rahmet ve Rüşd İstemeleri
Mağaraya sığınan gençler, Allah 'tan rahmet ve doğruya ulaştıracak bir bilinç ve rüşd istemişlerdir.
Rahmet kelimesi sürede altı yerde geçmektedir. Süredeki bu ayetlere (Kehf 18/10, 16, 58, 65, 82, 98) göre, gaffur ve rahim olan Allah Hz. Musa'ya (as) "ilm-i ledün" öğretecek olan Salih kula, o salih kulun duvarı onarmasıyla kendilerine ait gömüyü çıkarma fırsatı verilmiş iki yetim çocuğa ve Ye'cüc ve Me'cüc'e karşı set inşa eden Zülkarneyn'e rahmet verdiği gibi; mağara arkadaşlarına da imanı nasip ederek, mağaraya sığınmayı öğreterek, müşrik kavimlerinden ayrılmalarını sağlayarak, ve onları mağarada uzun süre koruyarak... rahmet ihsan etmiştir. Böylece gençler, inançlarını yaşayamamaları nedeniyle daralan dünyaya karşı, Allah'ın rahmetiyle genişleyen bir mağarabulmuşlardır.
Mağara arkadaşlarının Allah'tan talep ettikleri rüşd hidayet manasındadır (Ragıb, 2002: 3 54) ve Kur' an' da da bu anlamda kullanılmaktadır (Örnekolarak bkz. Bakara 2/186, 256; Hucurat 49/7; vd.). Sürede dört yerde geçen(Kehf 18/10, 17, 24, 66) ve ikisi aslıab-ı kehf bağlamında kullanılan rüşd müfessirlerceiçinde bulundukları durumdan kurtulmalarını sağlayacak bir çıkış yolu, doğruyu yanlıştan ayıracak ve doğruya ulaştıracak bir bilinç ... olarak yorumlanmıştır. Nitekim ashab-ı kehf gibi genç olan Hz. İbrahim'e de rüşdverilmiştir (Enbiya 21/51). Süredeki diğer iki yerde ise Hz. Peygamber'e mağaraarkadaşları gibi rüşde hidayet edilmesi için Allah' a yönelmesi ve Hz. Musa'nın da kendisine ilim verilen kuldan rüşdü öğrenmesi emredilmektedir.
2. 4. Kalplerinin Pekiştirilmesi
Allah, kendisine iman eden gençlerin kalplerini iman üzere sabitlediğini ve azim, sabır ve sebat ile birbirlerine kenetlediğini belirtmektedir. Aynı şekilde Kur'an Bedir'de Allah'ın yağmur şeklinde gelen yardımının, mücahidleri manevi kirlerden arındırmak, kalplerini birbirine kenetlemek ve ayaklarını hakikat üzere sabitlemek amacını taşıdığını ifade etmektedir (Enfal 8/11 ).
2. 5. Kıyam Etmeleri! Uzlete Çekilmeleri!Hicret Etmeleri
Gençlerin kıyam etmeleri üç şekilde anlaşılmıştır: Biri kal(kış)mayı "gerçek anlamda" alıp gençlerin buluştuklarında ayağa kalkarak 'göklerin veyerin Rabbi'ne iman ettiklerini ve O'ndan başkasına kulluk etmeyeceklerini,zira böyle bir tutumun haddi aşmak olacağını ikrar etmeleri'; diğer ikisi ise kıyamın "mecaz olarak", batıl inanca sahip krala ve onun batıl inancına başkaldırı ile insanlardan ayrılarak Allah' a iltica etmeleri anlamındadır.
Öyle anlaşılıyor ki, gençler ilk aşamada hak dine inanmış ve kavimlerinin inancının batıl olduğuna kanaat getirip küfre başkaldırmışlardır. Ancak -bunun pasif bir başkaldırıolduğu söylenilebilir. Zira tevhid inancını benimseyen gençler baskı ve zulüm karşısında uzleti ve hicreti tercih etmişlerdir. -Böylece daha önce de belirttiğimiz gibi, sığındıkları mağara gençlerin önce"Hıra'sı" sonra da "Sevr'i" olmuştur. (Bölüm sonu)