Kiralık diploma sorunu büyük bir tehdit olmaya devam ederken kiralık diplomalar liseye kadar inmiş durumda. Meslek odaları diploma kiralama konusunda uyarılarda bulunsa da diploma kiralamak hiç de zor olmuyor.
Diplomayı kiralayarak gelir elde etmek birçok meslek grubunda görülüyor. Özellikle işyeri açmak için diplomaya veya usta belgesine sahip olma zorunluluğu olan sektörlerde ‘kiralık diplomalar’ fırsat haline geldi. Önceden üniversite için görülen bu durum artık liselere kadar indi.
KİRALIK DİPLOMA İLE İHALEYE GİREBİLİR
Türkiye`de yeni kazanç sektörü oluştu. Mühendis, hemşire, pratisyen hekim diplomaları internetten kiralanabiliyor. internetteki ilanlarda, inşaat mühendisleri diplomalarını cüzi bir meblağ ile yapı denetim ve müteahhitlik firmalarına kiralıyor. ``Diplomamla 1 milyona kadar ihalelere girilebilir" garantisiyle kiralanıyor. Sonuçta, depreme dayanıksız eve "Sağlam" raporu verilebiliyor. Eczacı diplomaları, eczane açacaklara da küçük bedellerle kiralamak mümkün. Pratisyen hekimler güzellik-spor salonlarına, veterinerler gıda sektörüne kiralıyor. Eczacı, mühendis ve veteriner odaları “ İşin sonu meslekten men ve diploma iptali” uyarısında bulunuyor.
USTALIK BELGESİNİ DE KİRALIYORLAR
Belirli meslek gruplarında yoğunlaşmakla birlikte çerçevesi giderek genişleyen diploma ticareti çoğunlukla internet üzerinden yapılıyor. Birçok mezun diplomasını kiralamak için internette ilan veriyor. İlanlardaki notlara uygun fiyata anlaşılabilecekleri ve diplomalarını ‘çalıştırmak’ istedikleri gibi bilgiler giriyorlar. Sadece üniversite değil lise mezunları da diplomaları için ilan veriyor. Bu daha çok mesleki ve teknik eğitim veren lise mezunlarında görülüyor. Ayrıca ‘ustalık belgesi’ni kiralayanlar da var. Bazı iş kollarında dükkân açma ve kalfa yetiştirme hakkı için bu belge zorunlu. Mezunlar bu belgelerini güzellik ve saç bakım, elektrik, yiyecek içecek hizmetleri gibi alanlarda kullanabiliyor.
KAĞIT ÜZERİNDE SAĞLAM RAPORU
Diploma sahipleri deyim yerindeyse kendileri yatıp diplomalarını çalıştırarak para kazanırken, işyeri sahipleri de çalıştırmak zorunda olduğu uzmanlara yüksek maaş ve sigorta primi ödemeden maliyeti düşürüyor. Meslek odaları ise diploma kiralama sorunuyla yıllardır mücadele ediyor. Meslekten mene kadar giden yaptırımları olmasına rağmen yılda ortalama 100`er dosya odaların disiplin kurullarında karara bağlanıyor. Olan ise her şeyden habersiz vatandaşa oluyor. Depreme dayanıklı diye aldığı evin kağıt üstünde "Sağlam" raporu aldığından habersiz yaşıyor, gittiği merkezde hekim diplomasını gördüğü için içi rahat şekilde tıbbı işlem yaptırıyor.
İlanlarda en çok farklı dallarda diplomaya sahip mühendisler öne çıkıyor. Makine, gıda, kimya, harita, elektrik-elektronik ve harita mühendislerinin bazıları yetki belgelerini de diplomasıyla birlikte satışa çıkarabiliyor. Aralarında il ya da sektör sınırlamasını şart koşanlar da var. Eczane açmak için şart olan ezcacılık diploması kiralaması ise meslek örgütlerinin sıkı kontrolleri sonucunda azalmış.
ALDIKLARI RİSKİN FARKINDA DEĞİLLER
İnşaat Mühendisleri Odası Antalya Şubesi Başkanı Mehmet Soner Akdoğan, diploma kiralayan mühendislerin yıkılan binalardaki sorumlulukları nedeniyle tutuklandığını hatırlattı ve denetim çağrısını yineledi. Akdoğan, "Maalesef mesleğimizde de meslek etiği bilincinde olmayan üyelerimiz mevcut. Bunlar diplomalarını yapı denetim firmalarında, gitmedikleri şantiyelerde ya da kamu ihalesi işi yapan firmalarda kiralıyor. Karşılığında da belli ücret alıyor. Aldıkları riskin karşılığında ücret hiçbir şey değil." dedi.
Haber: Yalçın KÜÇÜK