“Patara’yı Mutlaka Ziyaret Etmelisiniz!”

Patara’da 30 yılı aşkın çalışma yürüten Akdeniz Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Başkanı
Prof. Dr. Havva İşkan Işık

Şubat ayı başında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, tarafından 2020 yılının 'Patara Yılı' ilan edilmesi sonrasında, antik kentte yoğun çalışmalar devam ediyor. Araya Pandemi döneminin girmesine rağmen özellikle Haziran ayı başından itibaren gerçekleştirilmekte olan çalışmalar da hızlandı.

Yolumuzu Patara’ya çevirdik. 2020 yılının turizm teması seçilen Patara, Antalya'nın en batısında yer alan Kaş ilçesi sınırları içerisinde yer alıyor. Daha önce sözleştiğimiz, Patara’da 30 yılı aşkın çalışma yürüten Akdeniz Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Havva İşkan Işık hocamız ile buluştuk ve 2020 yılı Patara yılında bölgede nelerin yapıldığını ve neden Patara’nın ziyaret edilmesi gerektiği sorularının cevabını kendisinden öğrendik.

Prof. Dr. Havva İşkan Işık çalışmaları bize şöyle özetledi:

“Çok uzun zamandır kazı çalışmalarının yürütüldüğü bir ören yerindeyiz. Bu uzun yıllar içerisinde yoktan bir kent var edildi burada. Ve bir uygarlığın başkenti ortaya çıkarıldı. Bilim ekolü oluşturuldu Patara’da. Kurucu kazı başkanımız Fahri Işık Hoca’nın önderliğinde hepimiz burada Anadolu tarihine yeniden bakmayı, yeniden ve doğru biçimde irdelemeyi öğrendik. Dolayısı ile, bu ödül yeni nesil arkeologların Anadolu Uygarlıklarının hakkını Anadolu Uygarlıklarına veren arkeologların taçlandırılması bir anlamda. Benim sayın Cumhurbaşkanımıza, Sayın Kültür ve Turizm Bakanımıza ve sayın Valimize sonsuz teşekkürlerim var. Ve ayrıca bu süreç içerisinde bizlere destek veren başka birçok kuruma ve kişiye de teşekkür ediyorum bu bağlamda. Biz kuruluşumuzdan bu yana kendi olanakları ile, bu memleketin olanakları ile kazı yapan bir ekibiz. Bu olanakları da hem ören yer anlamında, hem de bilim camiasında çok mükemmel bir şekilde tamamladığımıza inanıyoruz. Tekrar edecek olursam, sayın Cumhurbaşkanımız ve Bakanlığımız 2020’yi Patara yılı ilan etmekle, bir Türk kazısını, dünyada tanınırlığı çok yüksek olan bir kazıyı, bilimsel üretimi yüksek olan bir kazıyı ve Tanrının özene bözene yarattığı, doğası ile, kültürü ile, arkeolojisi ile inanılmayacak boyutta değerlere sahip bir coğrafyayı ödüllendirmiştir. Sağolsunlar, Varolsunlar!”

Çalışmalarımız yoğun bir şekilde devam ediyor!

“Biz 12 aylık bir kazıyız. İk grubun içindeyiz. Ama ondan önce de Patara kazısı hep, çok uzun süreli çalışan kazırlar arasındaydı zaten. Sadece kış aylarında iklimsel koşullar ile mola veriyorduk. Önemli gelişmeler zaten vardı zaten kazının kendi potansiyeli içinde. Şimdi 2020 Patara Yılının ilanı ile birlikte biraz önce tanımladığım makamlar Cumhurbaşkanlığımız ve Bakanlığımız ve Valiliğimiz, bu üç kurum ilk gününden itibaren gerekli lan projelerin tanımlanmasını yaptı, ön hazırlıklarını yaptı ve uygulanabilmesi içinde start verdi. Bu nedenle de biz tüm Pandemi sürecinde Patara’daydık. İki küçük minik ekiple aslında, çok büyük işler yaparak bu süreci geçirdik. Örneğin kent kapısının restorasyonunu tamamladık. Daha sonra sütunlu caddemizin restorasyonunu sütunlar bağlamında bitirdik.  Etkinlikler için hazır hale getirdik. Hali hazırda Patara’da önemli restorasyon ve kullanım projeleri yürüyor. Bunların başında Tiyatromuzun güçlendirilmesi, sağlıklaştırılması ve orada yapılacak etkinlikler için hazırlanması geliyor. Çok kısa bir zaman sonra oradaki işlerimiz bitmiş olacak. Tamamladık oradaki işlerimizi. Bir karşılama merkezi yapılıyor. Patara’nın yıllar önce yapılmış, bir otoparktan oluşan karşılama merkezi diyemeyeceğimiz bir yeri vardı. Çok da yoğun ziyaretçi aldığımız için bu otopark yeterli olmuyordu. Hep yol kenarlarına park ediliyordu. Ulaşımda sıkıntı çekiliyordu. Şimdi daha kontrollü ve daha düzgün bir şekilde park olanağı tanıyan bir projeye geçildi. Biraz büyütüldü mevcut park yeri. Ve bir karşılama merkezi eklendi. Bütün enformasyonları da orada yoğunlaştırıyoruz. Belki de Patara’nın bir kent maketi ile karşılaşacaklar gelenler. Önce kenti, bu kente giriş yaptıkları yerde görüp anlayacaklar. Bu projede orada tamamlanmak üzere. Bir diğer önemli husus Deniz Fenerimiz. Deniz Fenerimiz de Valiliğimiz tarafından bir restorasyon projesi başlatılmıştı. O koruma kurulumuzda kabul gördü. Üç yıldan beri hazırlanıyoruz bu projeye. Şimdide uygulama safhasındayız. Kule vincimizi kurduk. Taramalarımız başladı. Taş hastanemiz kuruluyor. Onu da yakın zamanda birebir kendi taşları ile kasnak kasnak yukarıya doğru örerek oluşturacağız. Bu çok önemli bir projedir. Eğer bunu el birliği ile başarabilirsek, ülkem memleketim muazzam bir eser kazanmış olacak. Umarın o fenerin üzerinde bir ışık yakıldığı günü görebiliriz. Bunların dışında muhtelif çalışmalarımız devam ediyor”

Neden Patara’ya gelinmeli ve neden Patara ziyaret edilmeli?

“Neden Patara’ya gelmeliler?  Çünkü Patara’ya geldiklerinde önce bir başkente gelecekler. Çünkü Patara başkent olduğu için burada pek çok diğer kentte görülemeyen, bulunamayan büyüklükte ve özellikte yapılar karşılayacak onları. Çünkü Patara’ya geldiklerinde tarihin ayak izlerinde dolaşmış olacaklar. Çünkü Patara’ya geldiklerinde Montescou tarafından yazılan dünyanın gelmiş geçmiş en mükemmel cumhuriyet modeline sahip olduğu belirtilen Likya Birliğinin medeniyeti Meclis Binası’nda, oranın milletvekillerinin bu coğrafyanın milletvekillinin oturduğu sıralarda oturma fırsatı ve geçmişe dönük olarak tarihi yorumlama fırsatı bulacaklar. Çünkü Patara’ya geldiklerinde onlar Aziz St.Nicolaus’un , Noel Baba’nın ayak izlerinde Limana doğru yürümek imkanını bulacaklar. Ve dinler tarihinde bir yolculuk yapma şansı bulacaklar. Apollon’dan St.Nicoalus’a kadar geçen bir sürecin ayak izlerini taşıyor bu kent. Buraya geldiklerinde Roma’nın İmparatorluk eyaletinin başkentinde nasıl çalışmalar yaptıklarını görecekler. Adı Nero olan gelmiş geçmiş en tanınır İmparatorlardan biri olan Neo için yaptırılan Büyük bir hamamı görme şansı bulacaklar. Deniz Fenerini izleyebilecekler. O deniz feneri ki, İnternette hep en erken ilk deniz feneri diye yanlış dolaşır. Öyle değil ama kendi malzemesi ile ayağa kaldırılabilecek durumda olan tek deniz feneridir. Patara, ilklerin tarihini yazıyor. Pek çok ilkin tarihini yazıyor. Dünyada eşi benzeri bulunmayan tek örnek olan Yol Anıtının bulunduğu kenttir. O yol anıtı ki, İmparator Claudos’a ithafen yapılmıştır. Bütün Likya’nın coğrafyasını ortaya koyar. Adlarını bilmediğimiz yeni şehirler sunar bize ve bilmiş olduğumuz şehirlerde yerlerini düzletir. Yüzyılın epigrafi anıtıdır. Bütün bunların tamamdır Patara demek istemem. Çünkü fazlası var. Akdeniz’in en güzel kumsallarından birisi bildiğiniz gibi yine Patara’nın güneyinde. 12 km. uzunluğunda bir kumsal. Orada Caretta Carettaların yuvaları ile birlikte ve onlara çok dikkat ederek bulunabilirsiniz,yüzebilirsiniz. Eşsiz bir doğa kucaklıyor bu eşsiz Antik kenti. Patara’nın be tek başına Arkeoloji, ne tek başına tarih, ne tek başına doğadır. Hepsini bir araya getiren muhteşem bir coğrafya ve muhteşem bir antik kenttir. Gelsinler, buyursunlar!”