Sağlık teknolojilerinin kullanımı son yıllarda tüm cerrahi uzmanlık alanlarında artış göstermiştir. Kalça ve diz protezi ameliyatlarında uygulanan en ileri cerrahi teknolojilerden biri olan robot yardımlı cerrahinin kullanımı büyük avantaj sağlamaktadır. Çalışmalar robotik kalça ve diz artroplastisinin geleneksel tekniklere göre implantın belirlenmesinde, hizalanmasında ve yerleştirilmesinde hata payını neredeyse sıfıra düşürdüğünü göstermektedir. Memorial Antalya Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Op. Dr. Murat Baloğlu, robotik diz ve kalça protezi ameliyatları hakkında bilgi verdi.
3 boyutlu model üzerinde planlama yapılıyor
Robotik ortopedi ameliyatları yanı robotik protez cerrahisinde kullanılan teknoloji sayesinde hastaya özel geliştirilen 3 boyutlu modelleme yapılmaktadır. Cerrahi işlemleri robot gerçekleştirmez ancak ameliyat öncesinde sistemde hastanın bilgileri ile yapay zeka sayesinde detaylı bir planlama yapılmasını sağlar. Her vaka öncesinde ameliyatı gerçekleştirecek olan doktor, protez uygulanacak hastaya özel bir planlama yaptığı için, cerrahi uygulama çok daha hassas olmaktadır. Bu sistem sayesinde her vakanın ardından aynı sonucu almak mümkün olmaktadır.
Diz protezi: Total diz protezi eklemin tamamını içerir. Ancak dizin yalnızca bir bölümü hasar görmüşse, diz ekleminin yalnızca hasarlı kısmını değiştirilebilir. Buna kısmi diz protezi denir.
Bütün kalça değişimi: Kalça, bilyeli ve yuvalı bir eklemdir ve total kalça protezi prosedüründe eklemin her iki bölümü de çıkarılır ve değiştirilir.
Dizde daha yaygın tercih ediliyor
Son dönemin popüler uygulaması olan robotik protez cerrahisi dizde daha yaygın olmakla birlikte kalçada da uygulanmaktadır. Ortopedik cerrahide kullanılan robotik yardımın birkaç farklı çeşidi vardır. Ameliyattan önce Bilgisayarlı Tomografi (BT) taramasına başvurulur. Hastanın bilgileri de sisteme yüklenir. Yapay zeka hasta görüntülerinden yola çıkarak, tam olarak ne kadar kemiğin çıkarılması gerektiğini planlar ve implantın hizalanması ve yerleştirilmesinin doğruluğunu en üst düzeye çıkarmaya yardımcı olmak için kullanılır. Ameliyat sırasında robotik kol, bu planın tam olarak takip edilmesini sağlar; böylece yeterli miktarda kemik çıkarılır.
Robotik protez cerrahisinde kullanılacak olan protezler hastaya özel üretilmektedir. Hastanın görüntüleri sisteme yüklenmektedir. Sistem yapay zeka sayesinde hastanın hangi proteze ve protez ölçüsüne uygun olduğunu söyler. Buna göre hazırlıklar yapılır ve protez işlemi gerçekleştirilir.
Yapay olduğu hissedilmiyor
Eklem replasmanı ameliyatının en zor yönlerinden biri, yapay eklemin ayrı ayrı bileşenlerini, birbirine uyum sağlayacak ve sorunsuz çalışacak şekilde mümkün olan en iyi hizaya yerleştirmektir. Robotik kol, cerrahın istenen yönelimi elde etmesine yardımcı olmak için dokunsal, görsel ve işitsel geri bildirim sağlar; bu da stabiliteyi ve hareketliliği artırabilir. Robotik kol cerraha yardımcı olmaktadır ve yapılan cerrahide hata payı sıfıra yakın olmaktadır. Yapay zeka sayesinde, hastaya göre seçilen protez hastaya birebir uyumlu olduğu için, protez ameliyatı sonrasında hastalar yapay bir diz veya kalça olduğunu hissetmezler.
Genç hastalarda daha çok tercih ediliyor
Robotik diz ve kalça protezi, protez ihtiyacı tanısı alan tüm hasta gruplarına uygulanabilir. Özellikle genç hasta grubunda daha çok tercih edilir çünkü daha uzun süreli kullanılacağı için hatasız bir protez uygulanması önemlidir. Robotik protez cerrahisinde hastanede kalış süresi azalmaktadır. Robotik protez cerrahisinde ameliyat kesisi çok daha küçük olduğu için yara yeri iyileşmesi daha hızlı olur, hasta rehabilitasyon sürecine daha kısa sürede geçer. Ameliyattan 1 gün sonra hasta ayağa kaldırılır. Desteksiz yürümeye 3 hafta sonra başlayabilir. Hasta dikişler alınmadan yani ikinci hafta itibariyle rehabilitasyon sürecine başlayabilir.
Robotik protez cerrahisinin avantajları şunlardır;