Antalya Ziraat Odası Başkanı Nazif Alp, Tavuk eti üreticilerimiz kuş gribinde bile bu kadar kötü dönem geçirmedik diyor. Kanatlı eti sektörünün üretici ayağında ciddi bir kriz var. Buna çözüm bulunamazsa üretimde tehlikeli bir durumla karşı karşıya kal
Antalya Ziraat Odası Başkanı Nazif Alp, Tavuk eti üreticilerimiz kuş gribinde bile bu kadar kötü dönem geçirmedik diyor. Kanatlı eti sektörünün üretici ayağında ciddi bir kriz var. Buna çözüm bulunamazsa üretimde tehlikeli bir durumla karşı karşıya kalırız açıklamasında bulundu.
Kanatlı sektöründe, 412 damızlık ve kuluçkahane, 7 bin 807 ticari etlik, 2 bin 837 ticari yumurtacı olmak üzere toplam 10 bin 992 işletme ve 20 bin 222 kümeste üretim yapıldığını belirten Nazif Alp, sektörde yaklaşık 500 bin kişi üretici, çiftçi, esnaf, ilaç, yem, yan sanayi, nakliye, pazarlama dâhil istihdam edildiğini, öte yandan 2 milyon kişinin de buradan geçimini sağladığını belirtti.
TAVUK ETİ ÜRETİCİSİ ARTAN GİRDİ MALİYETLERİNİ KARŞILAYAMIYOR
Sektörün yıllık cirosunun 5 buçuk milyar lira civarında olduğunu, 2020 yılı kanatlı eti ve ürünleri ihracatının ise 511 milyon dolar civarında seyrettiğini belirten Başkan Nazif Alp, açıklamasını şöyle sürdürdü: Broiler üretiminde bir tarafta sayıları 18 civarında olan entegre firmalar, diğer tarafta ise o entegre firmalara fason üretim gerçekleştiren sayıları 14 bin civarındaki irili ufaklı yetiştirici işletmeler yer almaktadır. Yani bir taraf işin üretim ayağını oluştururken, diğer taraf tedarik, kesim, pazarlama ve finans ayağını oluşturmaktadır.
KUŞ GRİBİNDE BİLE BUİ KADAR KÖTÜ OLMADI
Son 1,5-2 yılda gerek Irak pazarında yaşanan sorunlar gerekse pandemiye bağlı talep daralması sektörü sıkıntıya soktu. Son günlerde pandemi yasaklarında serbestleşmenin sağlanması, yaz ayıyla birlikte mangal sezonunun açılması, turizmin hareketlenmesi marketlerde tavuk eti ürünlerinin fiyatlarında artışa neden olmuştur.Firmalar ve market satışlarının hareketlenmesine rağmen, üreticilerimiz istedikleri gelirleri elde edememektedir. Üstelik birçok üretici kuş gribinde bile bu kadar kötü bir dönem geçirmediklerini söylemektedir.
ARTIK 25 YILDA AMORTİ EDER HALE GELDİ
Antalya Ziraat Odası Başkanı Nazif Alp, Son dönemde; üreticiler artan girdi (altlık, kömür, elektrik ve işçilik) maliyetlerini karşılamakta güçlük çekmektedir. Tavuk etindeki fiyat artışlarından üreticiler yeterli payı alamamaktadır.Üreticilerin sahibi oldukları kümesler ve tesisler her geçen gün eskimekte, varlıkları değersizleşmektedir. Örneğin 5 milyonluk yatırımla kurulan bir kümes en az 10 yılda kendini amorti etmesi gerekirken, elde edilen gelire göre bu 25 yıla kadar yükselmiştir ifadelerini kullandı.
BORÇLAR ÖDENEMEZ HALE GELDİ
Birçok kümes yüksek maliyet ve sürdürülemez gelir nedeniyle borçlarını ödeyememiş, işletmesini kapatmış veya borç karşılığı bankaya vermek zorunda kalmıştır diyen Başkan Alp, Ayakta kalmaya çalışan işletmeler ise bu şekilde daha fazla devam edemeyeceklerini söylemektedir. Bu durum sektöre yeni işletmelerin girmesini de engellemektedir. Birçok girişimci sektörde karlılık olmadığı için yatırım yapmaktan vazgeçmişlerdir. Sektörün üretici ayağında ciddi bir kriz vardır ve buna acil çözüm üretilemezse üretimde tehlikeli durumla yüzleşmek zorunda kalınabilecektir.Üretim ayağında bu kadar sorun yaşanırken, tüketicinin de makul fiyatlarla tavuk eti alması gün geçtikçe zorlaşmaktadır şeklinde konuştu.
TAVUK ETİ ÜRETİMİ BİR ÖNCEKİ YILA GÖRE YÜZDE 7,1 AZALDI
Türkiye İstatistik Kurumu Temmuz 2021 verilerinin de tavuk eti üretiminde yaşanan bu sorunları teyit ettiğini belirten Başkan Nazif Alp , Verilere göre kanatlı eti üretimi Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 7,1 azaldı. Ocak-Temmuz dönemindeki azalma ise yüzde 2,2 olarak gerçekleşti dedi.
Üreticilerin bu fiyatlarla bu kışı geçirmesi mümkün görünmemektedir. Ocak ayı beklenmeden fiyatlar üretici lehine revize edilmelidir diyen Alp şunları söyledi: Sorunların böyle devam etmesi durumunda hem üretim hem tüketim hem de ihracat ayağında ciddi sorunlar yaşanacaktır. Üreticinin tavuk başına alacağı ücret sürdürülebilir seviyeye getirilmelidir. Üreticilerin bu fiyatlarla kışı geçirmesi mümkün görünmemektedir. Ocak ayı beklenmeden fiyatlar acilen üretici lehine revize edilmelidir. Sözleşmede belirlenen üretici fiyatları, şeffaf bir şekilde üreticiye sürdürülebilir bir gelir sağlayacak, performansa dayalı belli bir metodolojiye bağlı olarak belirlenmelidir. Bu konuda paydaşlarca oluşturulacak komisyonca bir çalışma yapılmalıdır. Üretici örgütleri aktif hale getirilmeli, daha fazla üreticinin örgüte üye olması için teşvik edici politikalar hayata geçirilmelidir. Son günlerde yaşanan kalifiye eleman sıkıntısına çözüm bulunmalıdır. Sektör masaya yatırılmalı, üretim, pazarlama, dış ticaret olmak üzere kısa, orta ve uzun vadeli atılacak adımlar belirlenmeli, bu adımlar titizlikle takip edilmelidir.
Yalçın KÜÇÜK